Door Esther Barfoot

Hoe vaak hoor je niet de verzuchting ‘Ik heb wel een mooi vak, maar die organisatie er omheen…’ Politiemensen, zorgmedewerkers en onderwijzers worden door alle regels, procedures en bemoeienis, voortdurend belemmerd in het uitvoeren van hun vak. Met alle nadelige gevolgen voor de samenleving.

Dit was dan ook de oorsprong van de beweging De Hark Voorbij bij de Nationale Politie, waaraan ik drie jaar heb meegewerkt. In deze beweging ontdekten politiemensen hoe ze weer zélf over hun vak konden gaan. Voor deze beweging ontwikkelde en coördineerde ik een andere, vernieuwende communicatie: activistische communicatie. Kijk en lees hier hoe dat eruit ziet.

 

Verhalen vangen; dat is vanaf het begin de basis geweest van onze communicatie rondom De Hark Voorbij. De verhalen van de deelnemers, van hun belevenissen, ontdekkingen en inzichten. Om zo hun ideeën en het gedachtegoed te helpen verspreiden. We verspreidden ze o.a. via een afgeschermde intranetomgeving, via corpolitie.nl, via sociale media en in een bijlage van 24/7, het personeelsblad van de politie. Opgemaakt volgens de huisstijl van de politie. Niet echt opvallend en nogal braaf allemaal.


En ook verdacht, voor medewerkers die helemaal klaar zijn met de reorganisatie van de Nationale Politie, met hoe er met hen wordt omgesprongen. Het personeelsblad en  de mainstream communicatie in het algemeen, werd gewantrouwd, kwam voor veel politiemedewerkers uit volkomen verdachte hoek. Terwijl onze boodschap zich juist ook afzet tegen het mainstream-denken, de managementhiërarchie en de nadruk op organisatie in plaats van vakmensen.

 

En dus besloten wij onze communicatie over een andere, onderscheidende en activistische boeg te gooien. Volgens een aantal uitgangspunten:

 

1. Een grotere rol voor de deelnemers

Vanaf het begin af aan hebben de deelnemers van De Hark Voorbij een belangrijke rol gespeeld in de communicatie. Niet alleen gaan alle verhalen die wij redacteuren verzamelen over hen, maar een deel van de deelnemers schreven hun eigen verhalen, leverden hun eigen foto’s en maakten hun eigen filmpjes. Soms helemaal zelfstandig, soms coachten wij hen daarbij. Maar wij hadden behoefte om hen ook op andere manieren erbij te betrekken. Zo ontstonden de posterworkshops.

 

Tijdens evenementen en bijeenkomsten hebben wij een stand, waar zij en overigens iedereen die aanwezig is, ook politiemensen die nog geen deelnemen aan De Hark Voorbij, uitgenodigd worden om Loesje-achtige posters te maken. Het enige wat nodig is, is dat zij een inspirerend gezegde, een strijdkreet, een irritatie of een veel gebezigde, bruikbare uitdrukking hebben. Twee kunstenaars, Alex de Neijs (Studio Pinwin/Lastplak) en Tessa de Swart helpen hen om deze kreet uit te werken in een beeld en zodoende smoel te geven. Alex is street art kunstenaar, Tessa is dichteres en tekenares met een rauwe stijl.

 

Gedurende de workshop vullen de muren rondom zich met pakkende actieposters. Als iemand een belangrijk verhaal heeft bij de poster, combineren we dit met een interview, terwijl hij of zij aan de poster werkt. Zodat wij ook het verhaal hebben bij de posters.

 



2. Het moet impact hebben, dus beleving is belangrijk

Een bijlage in het personeelsblad in de politiehuisstijl heeft nauwelijks attentiewaarde in de enorme informatie-overload die we dagelijks krijgen. Ook omdat het geen bijzondere belevenis biedt. Geïnspireerd door de ‘zine machines’ (machines waarin kleine kunstzinnige tijdschriften zitten, wat in de VS en Canada een trend is), waar ik als bladenmaker over schreef, bedacht ik de verhalenmachines voor de politie.

 

Dit zijn oude sigarettenautomaten die we hebben gepimpt en waar pakketjes met verhalen in zitten. Of liever: pakketjes met verhalen en posters. Wat een ontzettend goede mix blijkt te zijn. De machines roepen veel nieuwsgierigheid op, bijna kinderlijk enthousiasme. En de pakjes die we vormgeven in bruin papier met het logo van De Hark Voorbij erop gespoten, zijn echte hebbedingen.

 

Mensen willen ze hebben, trekken ze uit het apparaat voor zichzelf en om aan collega’s uit te delen. De pakjes worden met grote nieuwsgierigheid opengemaakt, waardoor de verhalen en de posters automatisch tot grotere interesse leiden. Ieder verhaal is op de achterzijde ook weer gespoten, waardoor het net als de posters op te hangen is op de werkvloer.

 

3. Juist niet politiehuisstijl

Een mooi moment na afloop van de eerste posterworkshop was toen ik ‘s avonds na thuiskomst de posters allemaal op de grond uitspreidde en mij realiseerde dat we hiermee in een klap onze eigen stijl en beeldtaal hadden ontwikkeld.

 

 

De kleurige en veelsoortige posters, persoonlijke portretten met lijfspreuken eronder (gefotografeerd door Neeltje Kleijn). Het paste op een geweldige manier bij de verhalen die we verzamelden en waar De Hark Voorbij voor stond. Dit hielp ons om helemaal van de politiehuisstijl af te stappen en onze eigen identiteit te ontwikkelen, die veel beter past bij het unieke en frisse geluid dat we zijn binnen de politie.

 

4. Crossmediaal

Intussen hadden wij ook behoefte aan een openbare en voor de politiemensen ook makkelijker toegankelijke website. Een website die duidelijk maakt waar De Hark Voorbij over gaat. En waar je in één oogopslag enthousiast wordt en geïnspireerd raakt door De Hark Voorbij. Een online vertaling van onze activistische communicatie. Met veel foto’s van onze activistische A4’tjes, foto’s en filmpjes van evenementen, persoonlijke verhalen in tekst en video, verhalen over het gedachtegoed en krachtige citaten.

 

 

Bij deze onderscheidende beeldtaal heeft vormgever Rogier Rosema (Things to make and do) een frisse, activistische huisstijl ontworpen met een zwart/witte basis, die verwijst naar gefotokopieerde of gerisoprintte fanzines (punkblaadjes) en andere activistische zines. De zwart/witte basis werkt goed bij het vele bontgekleurde beeldmateriaal van de activistische A4’s en de foto’s.

 

Het feit dat we voor de website gekozen hebben voor een thema van WordPress, dat uitgaat van vierkante beelden, heeft ook weer zijn eigen effect gehad op onze beeldtaal. Inmiddels kregen de deelnemers aan de posterworkshops vierkante vellen om mee te werken, wat voor posters afwijkend maar ook mooi en intrigerend werkt. En de volgende stap was om een Instagram-account voor De Hark Voorbij te beginnen, de vierkante foto’s en beelden hadden we al.

 

5. Guerrilla-acties

Inmiddels hebben we zoveel materiaal, posters en verhalen verzameld, en gemerkt dat de verhalenmachines en posters impact hebben. Om deze impact verder uit te bouwen, zetten we guerrilla-achtige vormen van communicatie in om het gedachtegoed te verschijnen. We poppen-up op verschillende plekken op de werkvloer. Plotseling is er ‘s ochtends een grote muur beplakt met onze posters. De verhalenmachines en pop-up kiosks (die bestaan uit de verhalenmachines en andere presentatievormen voor verhalen en posters) poppen up tijdens de lunch, tijdens de briefing, een afdelingsdag of een ander evenement.

 

6. Verhalen blijven de basis

Onderwijl blijven we ook interviews doen, verhalen verzamelen, deelnemers coachen om hun eigen verhaal te schrijven of te filmen. Want verhalen blijven de basis. Ze zijn het vehikel om de ideeën en het gedachtegoed van De Hark Voorbij te verspreiden.

 

 


share article