Door Esther Barfoot

Denk niet langer tweedimensionaal. Het tijdschrift van de toekomst kan een tafel zijn, een muur of een jas. Maar bovenal, het tijdschrift van de toekomst hoef je niet te zoeken, het vindt jou.

Techniek is per definitie een half fabrikaat, vindt Dimitri Nieuwenhuizen van Lustlab. Het is altijd een stap tussen de vorige technologische doorbraak en die daarna. ‘Denk aan de cd. Iedereen was ervan overtuigd dat dit de hoogste haalbare techniek was voor het luisteren naar muziek. Het geluid kón toch immers niet mooier. Het bleek een zeer tijdelijke tussenstap tussen het cassettebandje en de iPod.’ Communicatie-professionals, mediaproducenten en uitgeverijen doen er daarom volgens Nieuwenhuizen verstandig aan niet teveel te focussen op de huidige techniek, zoals de iPad.

 

Maar dat doen ze nou net wél. Nog steeds staren ze zich blind op de puzzel hoe zij wél tot een succesvol iPad-magazine komen. Nieuwenhuizen: ‘Als je iets wilt ontwikkelen voor over twee jaar, moet je vooruit kijken naar de situatie over tien jaar, niet naar nu.

 

Een toekomstbestendig digitaal magazine maken, is niet hetzelfde als tekst en beeld digitaal maken, met hier en daar een linkje en een video. Dat biedt geen meerwaarde ten opzichte van een papieren magazine en is te simpel gedacht.’ Nieuwenhuizen kan dan ook geen enkel digitaal magazine of iPad-magazine opnoemen dat hij geslaagd vindt. Niet voor niets zijn velen van het eerste uur ook al gesneuveld.

 

Laboratorium voor nieuwe communicatie ‘Het is ook niet eenvoudig de toekomst te kennen. Wat straks als nuttig en wenselijk wordt ervaren, wordt maar in kleine stapjes zichtbaar.’ Om dit denkproces te versnellen, heeft Nieuwenhuizen Lustlab opgericht, een laboratorium voor nieuwe vormen van communicatie. De research en experimenten die Lustlab doet, lopen internationaal voorop. Installaties van Lustlab zijn te zien in uiteenlopende musea, waaronder het Centre Pompidou. De experimenten van Lustlab hebben gemeen dat ze telkens content, context en internetdata op verschillende wijze laten interacteren.

 

Een mooi voorbeeld van zo’n experiment was de productie van de catalogus van de tentoonstelling At Random? in Museum De Paviljoens in Almere in 2008. Bezoekers aan de tentoonstelling konden ieder hun eigen catalogus uitprinten, die bestond uit de vaste inhoud van de catalogus gecombineerd met de meest actuele informatie over de kunstenaars afkomstig van het internet. Een experiment van meer journalistieke betekenis, is een browser die Lustlab heeft ontwikkeld, waarin je een nieuwsbericht kunt lezen, waarbij real time te zien is hoe actueel die woorden zijn op Twitter. Het artikel wordt daardoor dynamisch en verliest zijn actualiteit minder snel. Een ander experiment is Posterwall of the 21st Century. Als je langsloopt, genereert de muur een poster die hij ter plekke samenstelt uit een op dat moment relevant lettertype, ontwerp en onderwerp geplukt van internet, waarbij het onderwerp nooit ouder is dan 24 uur. Via een QR-code kun je het affiche op je telefoon meenemen.

 

Foto lustlab

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Digitale vingerafdruk Maar hoe vind je relevante informatie in de alsmaar groeiende berg van data op het internet? Zoeken wordt bijna onbegonnen werk. Een belangrijke hulpbron daarbij is de digitale vingerafdruk die Nieuwenhuizen heeft ontwikkeld voor digitale tekst. De digitale vingerafdruk van een tekst is opgemaakt uit data zoals: welke woorden staan in de tekst? Waar gaat de tekst over? Maar ook: wie is de schrijver? Welke andere teksten heeft hij of zij geschreven? Stel dat je de tekst nuttig vindt, dan helpt de vingerafdruk om teksten te vinden met een vergelijkbaar profiel.

 

Lustlab past ditzelfde principe toe in een digitaal magazine dat het laboratorium in oktober op de Design Biennale in Istanbul heeft gepresenteerd. Iedere pagina van dit digitale magazine gaat uit van één artikel, geschreven door de redactie. Bij dit artikel zoekt het magazine andere content op internet over hetzelfde onderwerp. Uit de duizenden verhalen over datzelfde onderwerp, zoekt het magazine met behulp van de vingerafdruk naar de meest relevante artikelen. ‘Als daar dan een artikel bij zit dat je interessant vindt, kun je dat aanklikken en dan zoekt het magazine dáár weer de relevante artikelen bij. Ook kun je enkele zinnen of steekwoorden binnen het artikel selecteren als uitgangspunt voor een nieuwe zoektocht. De lezer is daardoor niet meer aan het zoeken, maar aan het vinden.’

 

Printscreen we moove

Tijdschrift in een bril Het magazine krijgt daardoor een eigen, dynamische inhoud afgestemd op de behoefte van de lezer. En het gaat nog verder. Nieuwenhuizen: ‘De huidige zoekmachines worden vindmachines. Zonder dat we iets hoeven te doen, komt de content naar ons toe. We krijgen onze eigen digitale vingerafdruk, die gebaseerd is op ons werk, onze interesses en informatie die wij eerder hebben opgevraagd. En die digitale vingerafdruk varieert ook naar gelang van hoe we ons voelen en de plek waar we ons bevinden. ‘Vandaag ben ik op kantoor, hard aan het werk, maar volgende week ben ik op vakantie in Portugal. Dan heb ik behoefte aan hele andere content. De vindmachine weet dat.’

 

Voor Nieuwenhuizen is het ook helemaal niet zeker dat het tijdschrift van de toekomst een tabletvorm kent.  ‘Ik denk dat de digitale en de fysieke omgeving sterk gaan versmelten. Elektronische communicatiemiddelen worden alom aanwezig in objecten. Als het gaat om het ontwikkelen van media, is het goed om voorbij het tweedimensionale vlak te kijken. Denk drie- en zelfs vierdimensionaal.’ Misschien is een tijdschrift straks te lezen aan de binnenkant van een bril, zoals de huidige Google-bril, of verschijnen er artikelen op tafel als je je kop koffie neerzet of als je wijst naar een scherm aan de muur. Mogelijk hoort er een digitale jas bij, die rillingen opwekt als je een griezelverhaal leest en warmte genereert bij een artikel over de jungle.

 

Dit artikel verscheen eerder op Bedrijfsjournalistiek.nl